İçeriğe geçmek için "Enter"a basın

Alevi hafıza: Temmuz

2 Temmuz 1993: Sivas Katliamı.  Pir Sultan Abdal Şenliklerine katılmak için Sivas’a giden aydın ve sanatçılardan 33’ü, kaldıkları otelin yakılması sonucu hayatını kaybetti. Olayda iki otel görevlisi de yaşamını yitirirken, iki saldırgan da öldü.

Pir Sultan Abdal Şenliklerine katılmak için Sivas’a giden aydın ve sanatçılardan 33’ü, kaldıkları otelin yakılması sonucu hayatını kaybetti. Olayda iki otel görevlisi de yaşamını yitirirken, iki saldırgan da öldü. 2 Temmuz 1993’te Pir Sultan Abdal Şenlikleri için Sivas’ta bulunan çoğunluğu Alevi ve sol görüşlü 51 kişilik grupta Aziz Nesin, Metin Altıok, Hasret Gültekin, Asım Bezirci ve Nesimi Çimen gibi tanınmış isimler de bulunuyordu. Radikal İslamcı kalabalık bir grup tarafından çıkarılan yangında kimi dumandan boğularak kimi de yanarak yaşamını yitirenlerin dışarı çıkmaları halinde linç edilmesi söz konusu olduğu için içeride sıkıştıkları biliniyor.

2 Temmuz 1993: Ünlü Halk Ozanı Muhlis Akarsu, Sivas madımak oteline yapılan saldırı sonrası çıkan yangında yaşamını yitirdi.

2 Temuuz 1511: Şahkulu Ayaklanması

Talipleri Şahkulu’na, Şahkulu baba diye hitap ederdi; bizde öyle hitap edeceğiz.

Antalya bölgesi Tekelülerden Kızılbaş Alevilerin Kanaat önderi Hasan Halifenin oğlu Şahkulu baba Korkuteli’nin Yalınlı köyündendir. Hasan Halifenin hakka yürümesi üzere Tekelüler Baba Şahkulu Babayı önderleri olarak seçtiler. Şahkulu baba sadece babasının tekkesini değil gösterdiği ilmi ve dini başarıları sayesinde Abdal Musa tekkesinin dahi Piri olmuştur.

Osmanlı yönetimindeki toplumsal ve ekonomik yapının bozulması; gelirleri adeta Sarayın Harcamalarını karşılayamadığı için Yönetimi elinde tutan Osmanlı Devletinin devşirme Veziriazam, vezirler ve üst düzey görevlileri yeni gelir kaynaklarını oluşturmak üzere halkın üzerine yeni vergiler saldılar. Vergi düzeninde yapılan bu adaletsizlikler; ayrıca, devlet yönetiminde Türkmenlerin dışlanmaya başlanması Nur Ali Halife, Bozokulu Şah Celal, Şah Veli, Süğlün Koca-Baba Zinnun, Zinnun oğlu Halil ve Şah Kalender Çelebi ayaklanmalarına zemin hazırladı.

Hasan Halifenin Hakka yürümesi üzere Alevi geleneğine uygun olarak toplanan Türkmen Alevi halkı Şahkulu Baba’yı lider seçmişlerdir. Kısa sürede büyük bir kitleyi bir araya getirmeyi başaran Şahkulu baba, İnanç önderi seçildiği tarihten 2 Temmuz 1511 yılına kadar sürekli MUHABBET TOPLANTILARI yapardı. 2 Temmuz 1511 tarihli Muhabbet toplantısını Tekke bölgesi Döşeme Derbendinde Antalya Subaşısı komutasında Osmanlı kuvvetlerinin, basmaları üzerine Türkmen Alevileri karşı direnişe geçmişler. Bu direnişe dirlikleri ellerinden alınan Sipahilerin de katılması üzere eylem bir anda ayaklanmaya dönüşmüştür.

Ayaklanma sürecinde Osmanlının bazı Şehzadelerinin Kızılbaş ayaklanmacılarla birleşmişlerdir. Antalya, Kızılcakaya, Elmalı, Korkuteli, Burdur, Keçiborlu, Hamitli, Manisa, Kütahya, Sandıklı, Ulusıçaanlı, Altıntaş, Alaşehir ve Beyşehir bölgelerinde Osmanlı kuvvetlerini üst üste yenilgiye uğrattılar. Ayaklanmanın Antalya ayağında Karagöz Paşa, Beyşehir bölgesinde Karaman beylerbeyi Haydar Paşa hayatlarını kaybettiler. Şahkulu baba ayaklanmasını, 1240 Tarihli Babai ayaklanması ile karşılaştıran Prof. Faruk Sümer göre Osmanlı Devletinin Anadolu’daki hâkimiyeti nerdeyse sona erecekti.

Karaman beylerbeyi Haydar Paşa hayatını kaybetmesi üzerine Sadrazam Hadım Ali Paşa büyük bir kuvvetle harekete geçti. Şahkulu baba ve kuvvetlerini Karaman yakınlarındaki Kızılkaya boğazında kuşattı, ancak; kuşatmadan bir sonuç elde edilemedi. Şahkulu baba ve kuvvetleri Sivas tarafına çekildiler. Ancak; Hadım Ali Paşa’nın, Çubukova’da arkalarından yetişmesi üzere Şahkulu baba ve kuvvetleri ağır bir yenilgiye uğradı; Şahkulu baba hayatını kaybetti ve ayaklanma bastırılmış oldu… Bu çarpışmada Hadım Ali Paşa da hayatını kaybetmişti.

Çarpışmada kurtulan 15 bin Tekelili Kızılbaş Türkmen Safevi Devletine intisap etmek üzer Erdebil’e yöneldiler. Erzincan civarında Tebriz’den gelen bir kervanı yağmaladılar, tüccarlarını öldürdüler. Bu arada; Şah İsmail Horasan’da olduğundan Anadolu’da olup bitenlerden haberdar değildi. Tekelülerin Safevi Topraklarına girdiklerinin haberine alınca geri döndü ve Rey kentinde bunların itiatını kabul etti, fakat kervanı soydukları için ileri gelenlerin hepsini öldürttü. Ahaliyi ise beyler arasında taksim etti.

Şeyh Bedrettin ayaklanmasından yaklaşık 100 sene sonra bu kere Şahkulu baba önderliğinde ayaklanan ve nerdeyse Osmanlı devletinin Anadolu’daki hâkimiyetini sona erdiren Tekelili Kızılbaş Alevi Ayaklanması böylece bastırılmış oldu. Makale: Turabi ADA

8 Temmuz 2021: Sarısaltık Ocağı’nın Pirlerinden Ahmet Yurt Dede Hakka yürüdü. 

Kimdir:

8-01-1934 tarihinde Tunceli ili Ovacık ilçesi Güneykonak (çakperi) köyünde doğdu. 1938 dersim hadisesi’nde ailece Bilecik ili Gölpazarı/polatlı köyüne sürgün olarak gönderildi. Okuduğu deyişlerle Aleviliği dünyaya tanıtan bir kültür ataşesi olarak da bilinen Ahmet Yurt Dede uzun zamandır Hozat’da yaşıyordu.

8 Temmuz 1826 Bektaşi Dergahlarının kapatılması: Osmanlı Padişahı 2. Mahmut tarafından Bektaşilik yasaklanarak , Hacı Bektaş Dergahı ve diğer dergah ve tekkeler Nakşi Şeyhlerin idaresine verildi. Yeniçeri ayaklanmalarını bahane ederek Bektaşilik inancını asimile etmek için bu fırsatı kulandı, Hacı Bektaşı Veli dergahına yapılan Cami yine aynı dönemlere denk gelmektedir , daha öncesi Hacı Bektaş Veli dergahında mihman evi olan bu evi Cami dönüştürerek, asimileye devam etmiştir. 

11 Temmuz 2007: Dersim Ovacık’ta Firik Dede olarak bilinen Ekber Firik Hakka yürüdü. Sözlü geleneğin son temsilcilerinden olan Dersim Ovacık’lı Fırik Dede, 106 yaşında, 1980 askeri darbe günlerinde; Ovacık’ta işkence yapılarak diri diri yakılarak öldürülen Behzat Fırik’in de babası olan Firik Dede, o günden beri, oğlunun acısıyla yas tuttu.

17 Temmuz 1487: Safevî Tarikatı’nın lideri ve Safevi Devleti’nin kurucusu ve ilk hükümdarı Şah İsmail Erdebil’de dünyaya geldi. 23 Mayıs 1524’te Erdebil’de Hakka yürüdü. Azerbaycan ve İran’da hüküm süren Safevi Devleti’nin kurucusudur. Uzun yıllar tarikat eğitimi aldı. 14 yaşında Safeviler’in önderi olarak babasının yerini aldı. Ordusunu hızla büyüterek, bölgenin büyük bölümünü hakimiyetine aldı. 1514’te Çaldıran Ovası’da Yavuz Sultan Selim komutasındaki Osmanlı Ordusu’na yenildi. 

20 Temmuz 1512: Nur Ali Halife İsyanı, Nur Ali Halife’nin Şah İsmail’in isteği üzerine Safevi Devleti’ne, asker toplamak için çıkardığı isyan hareketidir.